کارایی روش های نمونه برداری چنددرختی در برآورد برخی مشخصه های کمی جنگل های زاگرس

سابقه و هدف: ویژگی های کمی و کیفی جنگل می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد تأثیر جنگل بر محیط زیست فراهم کند. کسب اطلاعات دقیق از عرصه های جنگلی با آماربرداری یا نمونه برداری میسر می شود. با وجود مطلوب بودن آماربرداری کامل لیکن به دلیل صرفه جویی در بحث هزینه و زمان در بسیاری موارد روش های نمونه برداری ارجح است. یکی از روش های نمونه برداری روش چنددرختی است. در مطالعه حاضر عملکرد روش نمونه برداری 3 تا 10 درختی در برآورد مشخصه های تعداد درختان در هکتار، سطح مقطع برابر سینه و تاج پوشش بررسی و نتایج آن با آماربرداری صددرصد مقایسه شد. مواد و روش ها: بدین منظور 30 قطعه نمونه یک هکتاری از جنگل های سامان عرفی اولادقباد در غرب استان لرستان انتخاب و اطلاعات مربوط به تمامی درختان درون این قطعات نمونه ثبت شد. بدین منظور مشخصه های درختان هر قطعه نمونه شامل نوع گونه و تاج پوشش هر درخت (بدین منظور دو قطر کوچک و بزرگ تاج اندازه گیری شد) اندازه گیری و ثبت شد. در گام بعد با استفاده از شبیه سازی موقعیت درختان در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) اقدام به نمونه برداری با استفاده از روش چند درختی درون قطعات یک هکتاری گردید و زمان اجرای هر روش نیز به صورت مجزا یادداشت شد. به منظور بررسی الگوی مکانی درختان بلوط ایرانی نیز از تابع تک متغیره آماره اٌرینگ (O-ring) استفاده شد. یافته ها: نتایج مقایسه مشخصه های تعداد درختان در هکتار و تاج پوشش بین روش های مختلف چنددرختی تفاوت معنی داری با آماربرداری صددرصد نشان نداد. همچنین نتایج مقایسه میانگین سه مشخصه تعداد درختان در هکتار، سطح مقطع برابرسینه و تاج پوشش هر درخت در روش های مختلف چنددرختی با آماربرداری صددرصد نزدیکترین برآورد را به ترتیب روش های نه درختی، چهار درختی و پنج درختی نشان دادند. نتایج بررسی الگوی پراکنش گونه ها در منطقه نشان داد الگوی مکانی درختان به دلیل ایجاد جست گروه و پاجوش و تراکم بیشتر گونه های شاخه زاد نسبت به گونه های دانه زاد خوشه ای است. برای بررسی اشتباه نمونه برداری نیز بیشترین دقت برای مشخصه های مذکور به ترتیب برای روش های سه (27/9)، چهار (65/3) و هفت درختی (67/2) بدست آمد. در نهایت با استفاده از شاخص E%2×T سه مشخصه آزمون شد. نتایج نشان داد به ترتیب روش های سه، چهار و شش درختی با مقادیر (45/14139)، (16/2393) و (87/1678) برای نمونه برداری در جنگل های منطقه مناسب است. نتیجه گیری: همچنین با توجه به مشخصه های سطح مقطع برابرسینه روش چهار درختی با توجه به اینکه کمترین فاصله را با میانگین واقعی جامعه دارد و با توجه به شاخص E%2×T نیز دارای کمترین مقدار (16/2393) است به عنوان روش مناسب نمونه برداری برای جنگل های سامان عرفی اولادقباد پیشنهاد می شود.